Nüfusun geçici veya sürekli olarak yer
değiştirmesidir. Göçler, hızlı nüfus artışının doğal bir sonucudur. Bir
bölgedeki nüfusun, artmasında veya azalmasında göçlerin büyük etkisi vardır.
Göçlerin
oluşum nedenleri 3 grupta toplanır.
- Doğal Yıkımlar
Deprem,
heyelan, kuraklık, taşkın, sel, çığ gibi doğal yıkımlar göçlere neden
olmaktadır.
Doğal
yıkımlardan zarar gören insanlar bulundukları yerleri terk ederek koşulları daha
iyi olan yerlere göç ederler. Örneğin ülkemizde 1998’de Adana’da meydana gelen
depremde zarar gören birçok kişi başka kentlere göç etmişlerdir. Yine 1998’de
Bartın’da meydana gelen sel felaketi ise ilçeyi yaşanamaz hale getirmiş ve göçe
neden olmuştur.
- Sosyal ve Siyasi Nedenleri
Savaşlar,
işgaller, devrimler, terör olayları veya dini olaylar göçlere neden olmaktadır.
Örneğin Sırpların işgali nedeniyle Bosnalıların bulundukları bölgeyi terk etmesi
siyasi nedenli bir göçtür.
- Ekonomik Nedenler
Ekonomik
gelişmenin yavaş olduğu bölgelerde iş olanaklarının az olması, göçlere neden
olmaktadır. İşsizlik nedeniyle yapılan göçlere işgücü göçü denir. İşgücü göçleri
mevsimlik, kısa süreli veya uzun süreli olabilir. Örneğin ülkemizde yaz
mevsiminde pamuk işçilerinin Çukurova’ya gelmesi mevsimlik işgücü
göçüdür.
Göç
Tipleri
Göçler bir ülkenin sınırları içinde
olabileceği gibi ülkeler arasında da olabilir. Göçler, oluştukları yere göre iki
gruba ayrılır :
- İç Göçler
Herhangi
bir ülkenin sınırları içinde oluşan göçlerdir. Bu yer değiştirme hareketi
sırasında ülke nüfusunda herhangi bir değişme söz konusu değildir. Genellikle iç
göçlere bağlı olarak kent nüfusları artarken, kırsal nüfus azalmaktadır. İç
göçler;
Kırsal
alandan kırsal alana
Kırsal
alandan kentlere
Kentlerden
kentlere
Kentlerden
kırsal alana
doğru
olmaktadır. İç göçlerin en fazla görüleni kırsal alandan kentlere doğru
olanıdır. Verimli tarım alanları, endüstrinin geliştiği bölgeler, ticaret
merkezleri, maden yatakları bakımından zengin olan bölgeler ve turistik yöreler
göçmen çekerler.
- Dış Göçler
Bir
ülkeden başka ülkelere olan göçlerdir. Göç veren ülkenin nüfusu azalır. Dış
göçler, oluşum nedenlerine göre 5 gruba ayrılır:
§
Zorunlu
Göçler (Sığınma Göçleri)
:
Savaş, baskı veya zulümden açarak başka ülkelere yapılan sığınma göçleridir.
Örneğin 1991 yılındaki Körfez Savaşı sırasında Kuzey Irak halkının bir bölümünün
ülkemize göçü bu türdendir.
§
Yer
Değiştirme (Mübadele) Göçleri : Bir
antlaşmanın esaslarına dayanılarak yapılan, ülke nüfuslarının karşılıklı olarak
yer değişmesi ile oluşan göçlerdir. Örneğin Kurtuluş Savaşı sonrası Yunanistan
ile yapılan anlaşmalarla ülkemizde yaşayan Rumlar ile Yunanistan’daki Türkler
arasında yer değiştirme göçleri yaşanmıştır.
§
Gönüllü
Göçler : İnsanların
çeşitli nedenlerle, kendi istekleri doğrultusunda, sürekli yaşamak için başka
ülke veya kıtalara gitmesiyle oluşan göçlerdir. Örneğin Avrupalıların yeni dünya
kıtalarına göçü bu türdendir.
§
İşgücü
Göçleri : İnsanların,
işsizliğin fazla olduğu geri kalmış ülkelerden, iş olanakları fazla olan
endüstrileşmiş ülkelere gitmesiyle oluşan göçlerdir. Bu göçle işçi gönderen
ülkeler döviz sağlar, ülkede işsizlik azalır, ülkeler arasındaki ekonomik,
siyasi ve kültürel ilişkiler gelişir. Örneğin 1960 yılından itibaren,
Türkiye’den çeşitli Avrupa ülkelerine işçi göçü olmuştur.
§
Beyin
Göçleri : İyi
eğitilmiş elemanların daha iyi çalışma olanakları sağlayan ülkelere gitmesiyle
oluşan göçlerdir. Örneğin II. Dünya Savaşı sırasında Alman bilim adamlarının
ABD’ye göçü bu türdendir.