Dünya Nüfusu
Sınırları
belli bir alanda yaşayan insan sayısına nüfus denir. Nüfusun sayısı, eğitim
durumu, yaş ve cinsiyet gruplarına dağılımı gibi özellikleri hakkında bilgi
edinebilmek için, nüfus sayımları yapılır. Nüfus sayımı bir ülkede yaşayan
insanların belli bir günde sayılması işlemidir.
Günümüzde
Dünya Nüfusu 5 Milyar 530 Milyona ulaşmıştır. Dünya nüfusundaki bu hızlı artışın
nedenleri;
·
Tıp
Bilimindeki gelişmeler :
Tıp bilimindeki gelişmelere bağlı olarak doğum oranlarının artması ve ölüm
oranlarının azalması nüfus artışına yol açmıştır.
·
Tarımdaki
Gelişme ve Endüstrileşme :
Tarım ve endüstri alanındaki gelişmelere yaşam koşullarının iyileşmesini
sağlamıştır. Böylece kötü beslenmeden kaynaklanan ölümler
azalmıştır.
·
Teknolojik
Gelişmeler : Teknolojik
gelişmeler, yaşam koşullarını iyileştirerek, nüfus artışına dolaylı olarak etki
eder.
Nüfusun
Kıtalara Dağılımı
Birleşmiş
Milletler’in 1994 yılı verilerine göre Dünya Nüfusu 5
Milyar 530 milyondur.
Doğal
Nüfus Artış Hızı (Doğurganlık Hızı)
Bir
yıl içinde, doğum ve ölüm sayısına bağlı nüfus artışına doğal nüfus artış hızı
ya da doğurganlık hızı denir. Doğurganlık hızı,
eğitime, kültüre ve ekonomik gelişime bağlı olarak değişir. Ekonominin tarım ve
hayvancılığa dayalı olduğu, eğitim ve kültür düzeyinin geri olduğu ülke ve bölgelerde doğurganlık
hızı fazladır. Ayrıca kırsal kesimde doğurganlık hızı kentlere göre daha
yüksektir. Nüfusun yıl içinde göstermiş olduğu artış hızına ise yıllık nüfus
artış hızı denir. Bir bölgedeki yıllık nüfus artış hızı doğum ve ölüm oranları
dışında göçlerle de değişebilir. Doğurganlık hızı ve yıllık nüfus artış hızı
yüzde (%) yada binde (%o) ile ifade edilir.
Dünya
Yıllık Nüfus Artış Hızı
Aşağıda,
Birleşmiş Milletler’in verilerine göre (1990-1995)
kıtaların doğum oranı, ölüm oranı, doğal nüfus artış hızı ve yıllık nüfus artış
hızı verilmiştir.
Kıtalara
Göre Doğum
Doğum
oranının en yüksek olduğu kıta %o 42 ile Afrika’dır. Avrupa ise %o 12 ile doğum
oranının en düşük olduğu kıtadır. Doğum oranları ile kıta veya bölgenin
gelişmişliği arasında yakın bir ilişki vardır. Ekonominin tarım ve hayvancılığa
dayalı olduğu, eğitim ve kültür düzeyinin düşük olduğu yerlerde doğum oranlarında artış
görülür.
Yaşam
koşularına bağlı olarak insanların ortalama yaşam süresi kısalmaktadır. Bu
nedenle ölüm oranının en yüksek olduğu kıta, ekonomik ve kültürel yönden geri
kalmış Afrika’dır. Genç nüfusun fazla olduğu ve sürekli göç veren Güney Amerika
ise, %o 7 ile ölüm oranının en az olduğu kıtadır.
1990-1995
yılları arasında, ekonomik ve kültürel yönden geri kalmış olması nedeniyle doğal nüfus artışının en fazla
olduğu kıta Afrika’dır. Avrupa’da ise doğal nüfus artışının en az olmasının
nedeni,doğurganlık hızlarını kontrol altına almış gelişmiş ülkelerin
varlığıdır.
Dünya
Yıllık Nüfus Artış Hızı
1990-1995
yılları arasında yıllık nüfus artışının en fazla olduğu kıta, %o 28 ile Afrika
kıtasıdır. Avrupa ise göç almasına karşın %o ile yıllık nüfus artış hızının en
az olduğu kıtadır.
Hızlı
Nüfus Artışının Getirdiği Sorunlar
- Tüketici
durumda olan çocuk yaştaki nüfusu ve tüketimi artırır.
- Kişi
başına düşen ulusal gelir payı azalır.
- Ulusal
gelirin büyük bölümünün artan nüfus tarafından tüketilmesine bağlı olarak
ekonomik kalkınma hızı yavaşlar.
- Artan
nüfusu beslemek için toprağın aşırı kullanılması toprak erozyonunu hızlandırır.
Çeşitli çevre sorunları ortaya çıkar.
- Ekonomik
bağımlılık oranı yükselir.
- Yetersiz
beslenme sorunu ortaya çıkar.
- Kırsal
kesimden kentlere doğru olan göçler yoğunluk kazanır.
- Kırsal
alanlarda ve kentlerde işsizlik ve geçim sıkıntısı başlar.
- Çarpık
kentleşme görülür.
UYARI
: Bir ülkedeki nüfus artış hızının fazla olmasının sorun haline gelmesindeki
temel etken, o ülkenin ekonomik kaynaklarının ülkede yaşayan nüfusun beslenme,
barınma, eğitim, sağlık ve iş gibi temel
gereksinimlerini karşılayamamasıdır. Bu duruma aşırı nüfuslanma
denir.