Nem
Yeryüzündeki
su kütlelerinden buharlaşan su, atmosferin nemlenmesine yol açar. Atmosferdeki
su buharına hava nemliliği de denir. Önemli bir sıcaklık etmeni olan
atmosferdeki su buharının miktarı, yere ve zamana göre değişir.
Atmosferde
nemliliğin dağılışını etkileyen etmeler.
Yükseklik
Buharlaşma
Atmosferdeki nemin kaynağı yeryüzündeki su kütleleridir. Sıcaklık arttıkça, havadaki nem açığı arttıkça, su yüzeyi genişledikçe, rüzgar estikçe, basınç azaldıkça, buharlaşma artar.
Maksimum
Nem (Doyma Miktarı)
Örneğin
: 20°C sıcaklığa sahip bir hava
kütlesinin taşıyabileceği nem miktarı 17,32 gr/m3’tür.
Bu hava kütlesinin sıcaklığı 30°C’ ye yükseldiğinde havanın hacmi genişleyeceği
için taşıyabileceği nem miktarı da artar ve doyma noktası 30,4 ge/m3’e
yükselir. Bu nedenle hava kütlesinin doyması için aradaki fark (13.08 gr) kadar
nem yüklenmesi gerekir.
Sıcaklık
Belli
sıcaklıkta 1m3
havanın neme doyma oranına ise bağıl nem denir.
Bağıl Nem = Mutlak Nem (Varolan Nem) x
100
Maksimum Nem (Doyma Miktarı)
Formülü
ile hesaplanır.
Bağıl
Nemi Artıran Etkenler
Mutlak
Nemin Artması
Mutlak
nem bakımından fakir, diğer bir deyişle doyma açığı bulunan bir hava kütlesi
denizler üzerinden geçerken buharlaşma yolu ile ya da
mutlak nemi kendisinden daha çok (doyma noktasına yakın) olan bir hava kütlesi
ile karşılaştığında karışma yolu ile mutlak nem bakımından zengin hale gelir.
Hava kütlesinin sıcaklığı değişmeden nem kazandığı için bağıl nemi de
artar.
Hava
Sıcaklığının Azalması
Hava
kütlesi kendisinden daha soğuk bir hava ile karşılaştığında ya da soğuk bir zemin üzerinden geçtiğinde sıcaklığı düşer. Böylece nem miktarı değişmeden
sıcaklığı düşen hava kütlesinin bağıl nemi artar.
Mutlak
Nem, Maksimum Nem ve Bağıl Nem İlişkisi
Bir
yerdeki yağış oluşumu mutlak nem (varolan nem) ile maksimum nem (doyma noktası)
arasındaki ilişkiye bağlıdır. Yağış oluşumu için havanın nem yüklenerek doyma
noktasına ulaşması ve bağıl neminin % 100 olması gerekir.
MUTLAK,
MAKSİMUM VE BAĞIL NEM İLİŞKİSİ
Mutlak
Nem (Varolan Nem) = Maksimum Nem (Doyma Miktarı) Bağıl Nem = %100 Hava neme
doymuştur.
Mutlak
Nem (Varolan Nem) > Maksimum Nem (Doyma Miktarı) Bağıl Nem > %100 Havada nem fazlası bulunur.Bu fazlalık
yoğunlaşarak yağış biçiminde yeryüzüne döner.
Mutlak
Nem (Varolan Nem) < Maksimum Nem (Doyma Miktarı) Bağıl Nem < %100 Havada doyma açığı yani nem açığı
bulunur. Nem açığının kapanması için hava sıcaklığının azalması ya da havanın nem yüklenmesi gerekir.
UYARI
: Soğuk bölgelerde havanın doyma miktarı düşük olduğu için bu bölgelerde bağıl
nem yüksektir. Çöl bölgelerinde ise havanın doyma miktarı yüksek olduğu için,
hava kütlesi soğuk bölgelerden daha çok mutlak nem içerse bile bağıl nem miktarı
düşüktür.