Türkiye’de
Basınç Merkezleri
Ülkemiz coğrafi ve matematiksel konumu gereği farklı özellikteki basınçların etkisinde bulunmaktadır. Bu durum daha çok Türkiye’nin
matematik konumunun bir neticesidir.
Yüksek
Basınçlar :
Azor Antisiklonu
Ülkemizi sürekli etkileyen dinamik kökenli yüksek basınç alanıdır.
En önemli özelliği kış aylarında serin, yağışsız ve batı yönlü rüzgarlarla kendini belli etmesidir. Rüzgar hızları oldukça yavaş fakat etkilidir.
Kışın sürekli alçalıcı hareket gösterdiği ve soğuk yeryüzüne dokunduğu için havanın alt kısımlarında soğuk, durgun bir hava katmanı oluşur. Bu durgun hava bölümü içerisinde şehirsel atıklar birikerek hava kirliliğine neden olur.
Kış ayalarında Kuzey Afrika üzerinde İzlanda Alçak Basıncı’nın sıcak bölümü oluşarak İzlanda Alçak Basıncı’nın değişmesine yardım eder. Yaz aylarında ise güneş ışınlarının gelme açısına bağlı olarak etki alanını Akdeniz üzerinden İngiltere’ye kadar genişletir. Bu durumda Türkiye’de kuzey yönlü rüzgarlar etkili olur.
Sibirya
Antisiklonu
Ülkemizde
doğu ve kuzeydoğudan sokulan termik kökenli yüksek basınç
alanına verilen isimdir.
Türkiye’yi
sadece kış aylarında Doğu Anadolu ve Balkanlar üzerinden sarkarak
etkiler.
Az
fakat etkin kar yağışı ile soğuk ve ayazın fazla olduğu hava tipini
simgeler.
Balkanlardan
sarktığında Azor yüksek Basıncı ile birleşerek İzlanda
Alçak Basıncı’nın Türkiye’yi etkilemesine izin vermez. Bu nedenle uzun süreli,
sakin ve soğuk kuş koşulları yaşanır.
Alçak
Basınçlar :
Basra Körfezi – İran Siklonu
Termik kökenli bu basınç alanı, yaz aylarında karaların aşırı ısınması nedeniyle oluşmuştur.
Ülkemizde güney ve güneydoğudan sokulan ve yaz aylarında etkili olan Basra Alçak Basıncı;
Yaz başlarında karaların fazla ısınması ve atmosferin üst kısımlarının daha soğuk olması nedeniyle ani, gök gürültülü, sağanak yağışlara,
Azor Yüksek Basıncı’nın da etkisiyle kuzey yönlü rüzgarların etkin olmasına neden olur.
İzlanda
Siklonu
Dinamik
kökenli bu alçak basınç alanı kışın etkilidir.
Ülkemize
batı ve kuzeybatıdan sokulur.
Hareketli
hava kütlelerini getirdiği için rüzgar birkaç gün ara ile çok farklı yönlerden
eser. Rüzgarın esme yönü güneybatıdan başlar, kuzeybatıya kadar döner. Bu basınç
merkezinde güney sektörlü rüzgarlar sıcaklığı artırırken, kuzey sektörlü
rüzgarlar sıcaklığı düşürücü etki yapar ve cephesel yağışlara neden olur.
Özellikle Karadeniz’de bubasınç alanı etkisiyle
cephesel ve orografik yağışlar
görülür.
Eğer
kendisinden daha sıcak olan Akdeniz’e iner ve uzun bir süre burada kalırsa nem
yüklenir. Türkiye’nin güneybatı kıyılarında aşırı kış yağışlarına neden
olur.